SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HẢI DƯƠNG
CHUYÊN ĐỀ
ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC “BÀN TAY NẶN BỘT”
VÀO MÔN TNXH VÀ KHOA HỌC Ở TIỂU HỌC
Người thực hiện:
Phạm Thị Hồng Tuyết – Phó Hiệu trưởng trường TH Sao Đỏ 2
I. Mục Tiêu:
- Tập huấn cho cán bộ quản lý và giáo viên dạy các môn Tự nhiên và Xã
hội, môn Khoa học về phương pháp “Bàn tay nặn bột” ở trường Tiểu học;
- Nghiên cứu và triển khai vận dụng phương pháp “Bàn tay nặn bột” vào dạy
học. Góp phần đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng dạy học các
môn Tự nhiên và Xã hội, khoa học,
- Góp phần chuẩn bị cơ sở lý luận và thực tiễn về phương pháp dạy học cho
việc đổi mới chương trình và sách giáo khoa sau năm 2015.
II. Nội dung
A. PHẦN LÝ THUYẾT
|
1 . Bàn tay nặn bột là gì?
2. Lịch sử của phương pháp “Bàn tay nặn bột”
3.“Bàn tay nặn bột” tại Việt Nam
4. Mười nguyên tắc của phương pháp “Bàn tay nặn bột”
5. Các bước của một tiến trình tìm tòi khám phá
6. Tiến trình sư phạm của phương pháp « Bàn tay nặn bột »
7. Một số lưu ý khi áp dụng PPBTNB vào dạy học
|
1. Bàn tay nặn bột là gì ?
“Bàn tay nặn bột” là mô hình giáo dục tương đối
mới trên thế giới, có tên tiếng Anh là “Hands On”,tiếng Pháp là “La main à la
pâte”, đều có nghĩa là “bắt tay vào hành động”; “bắt tay vào làm thí nghiệm”, “bắt
tay vào tìm tòi nghiên cứu”.
Chương trình tập trung phát triển khả năng nhận
thức của học sinh, giúp các em tìm ra lời giải đáp cho những thắc mắc trẻ thơ
bằng cách tự đặt mình vào tình huống thực tế, từ đó khám phá ra bản chất vấn
đề.
Trẻ luôn cảm thấy tò mò
trước những hiện tượng mới mẻ của cuộc sống xung quanh, các em luôn đặt ra các
câu hỏi “tại sao?”.
Chương trình “Bàn tay nặn
bột” là sự quy trình hóa một cách logic phương pháp dạy học, dẫn dắt học sinh
đi từ chưa biết đến biết theo một phương pháp mới mẻ là để học sinh tiếp xúc
với hiện tượng, sau đó giúp các em giải thích bằng cách tự mình tiến hành quan
sát qua thực nghiệm.
Phương pháp này giúp các
em không chỉ nhớ lâu, mà còn hiểu rõ câu trả lời mình tìm được.
Qua đó, học sinh sẽ hình
thành khả năng suy luận theo phương pháp nghiên cứu từ nhỏ và hình thành tác
phong, phương pháp làm việc khi trưởng thành.
Thứ trưởng
Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển nhận định, phương pháp này giúp tạo lập cho học sinh
thói quen làm việc như các nhà khoa học và niềm say mê sáng tạo, phát hiện, giải
quyết vấn đề.
* Vậy
PPBTNB là gì?
Phương pháp BTNB là một
phương pháp dạy học tích cực dựa trên thí nghiệm nghiên cứu, áp dụng cho việc
giảng dạy các môn khoa học tự nhiên.
BTNB chú trọng đến việc
hình thành kiến thức cho HS bằng các thí nghiệm tìm tòi nghiên cứu để chính các
em tìm ra câu trả lời cho các vấn đề được đặt ra trong cuộc sống thông qua tiến
hành thí nghiệm, quan sát, nghiên cứu tài liệu hay điều tra...
Với một vấn đề khoa học
đặt ra, HS có thể đặt ra các câu hỏi, các giả thuyết từ những hiểu biết ban
đầu, tiến hành các thí nghiệm nghiên cứu để kiểm chứng và đưa ra những kết luận
phù hợp thông qua thảo luận, so sánh, phân tích, tổng hợp kiến thức.
Cũng như các phương pháp
dạy học tích cực khác BTNB luôn coi HS là trung tâm của quá trình nhận thức,
chính các em là người tìm ra câu trả lời và lĩnh hội kiến thức dưới sự giúp đỡ
của GV.
* Mục tiêu
của BTNB?
Mục tiêu của BTNB là tạo nên tính tò mò, ham muốn khám
phá, yêu và say mê khoa học của HS. Ngoài việc chú trọng đến kiến thức khoa
học, BTNB còn chú ý nhiều đến việc rèn luyện kỹ năng diễn đạt thông qua ngôn
ngữ nói và viết cho HS.
2.
Lịch Sử Bàn Tay Nặn Bột
2.1. Sự ra đời và phát triển
của phương pháp Bàn tay nặn bột (BTNB) ở Pháp:
Năm 1995, giáo sư Georges Charpak
dẫn một đoàn gồm các nhà khoa học và các đại diện của Bộ Giáo dục quốc gia Pháp
đến một khu phố nghèo ở Chicago, Mỹ nơi có một phương pháp dạy học khoa học dựa
trên việc thực hành, thí nghiệm đang được thử nghiệm.
Sau đó một nhóm nghiên cứu thuộc
Ban trường học-Bộ Giáo dục quốc gia Pháp được thành lập. Viện nghiên cứu sư
phạm quốc gia Pháp được đề nghị làm báo cáo về các hoạt động khoa học vùng Bắc
Mỹ và sự tương thích của các hoạt động này với điều kiện ở Pháp (Báo cáo thực
hiện vào tháng 12 năm 1995).
Trong năm học 1995-1996, Ban
Trường học đã vận động khoảng 30 trường thuộc 3 tỉnh tình nguyện thực hiện.
Tháng 4/1996: Một hội thảo nghiên
cứu được tổ chức tại Poitiers
(miền Trung nước Pháp), tại đây kế hoạch hành động đã được giới thiệu và triển
khai.
Ngày 09/7/1996: Viện Hàn lâm khoa
học đã thông qua quyết định thực hiện chương trình.
Tháng 9/1996: Cuộc thử nghiệm đầu
tiên được tiến hành bởi Bộ Giáo dục quốc gia Pháp với cuộc thi giữa 5 tỉnh.
Cuộc thi này thu hút 350 lớp. Nhiều trường đại học, viện nghiên cứu tham gia
giúp đỡ các giáo viên thực hiện các tiết dạy.